Lezing ‘Eendenkooien’ door Jan Taat en Karlijn Stelder
Eendenkooien zijn al meer dan 700 jaar een belangrijk landschapselement in het Nederlands rivierengebied. Het gebied waar de eendenkooi is ontstaan. Aan het einde van de 13e eeuw waren er in het rivierengebied al de nodige eendenkooien actief die op commerciële basis watervogels vingen. In deze lezing een overzicht van de ontwikkeling van deze 700 jaar en hoe het toeging/toegaat in een eendenkooi.
Op de komgronden tussen de Lek en de Linge zijn meer dan 50 eendenkooien actief zijn geweest.
In het tweede gedeelte van de lezing ligt de focus op deze eendenkooien als landschapselementen in de komgronden van Culemborg.
Na de lezing is er op een nader te bepalen zaterdag de mogelijkheid om een bezoek te brengen aan de Bisschopskooi om in de praktijk te zien hoe dit ambacht in al die eeuwen nauwelijks veranderd is. De Bisschopskooi is een eendenkooi op het Landgoed Leidsche Hoeven bij Tricht.
Jan Taat is een expert op het gebied van eendenkooien en doet al 15 jaar historisch onderzoek naar eendenkooien in Nederland. De resultaten van dit onderzoek zijn te vinden op de website ‘www.eendenkooien.nl‘.
In samenwerking met de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) heeft hij de plankaart eendenkooien als Groen Erfgoed ontwikkeld en werkt nu aan een speciale uitgave van het RCE over eendenkooien in Nederland dat op de Open Monumentendag 2026 gepresenteerd gaat worden. Daarnaast is hij coördinator van de restauratie van de Bisschopskooi.
In het tweede gedeelte van de lezing spreekt Karlijn Stelder over de relatie tussen eendenkooien en hun landschap. De komgebieden van de Culemborgerwaard waren bij uitstek geschikt voor de aanleg van eendenkooien. Door hun kenmerkende elementen en gebruik hadden ze een grote invloed op het landschap. Ook al zijn veel eendenkooien tegenwoordig niet meer herkenbaar als eendenkooi, ze hebben vaak sporen achtergelaten die verwijzen naar het historische landgebruik van de kommen. Hiermee drukken ze eeuwen na hun aanleg nog steeds een stempel op het landschap van de Culemborgerwaard.
Karlijn Stelder behaalde in 2023 de master Landschapsgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Daarna studeerde ze in 2025 af aan Wageningen University met de master Landschapsarchitectuur. Haar afstudeerscriptie voor Landschapsgeschiedenis schreef ze over eendenkooien in de Culemborgerwaard, een gebied waar ze als middelbare scholier elke dag doorheen fietste. In het dagelijks leven werkt ze als landschapsontwerper en -historicus bij Land-iD in Arnhem.
Praktische informatie
Datum: Dinsdag 24 maart 2026
Plaats: Theater De Fransche School
Zaal open: 19.00 uur
Aanvang lezing: 19.30 uur
Voor het bijwonen van de lezing dient u zich aan te melden via de website van Theater De Fransche School. Dat kunt u hier doen. Als u lid van Voet bent kunt u de actiecode VOET2026 gebruiken voor gratis toegang. Dat geldt ook voor 1 huisgenoot van een lid. Niet leden kunnen vanaf een week voor de lezing boeken en betalen € 5,- entree.
Het kopje koffie of thee voorafgaand aan de lezing wordt u aangeboden door het Genootschap.
In de Fransche School kunt u niet meer met contant geld betalen.
Foto boven: www.eendenkooien.nl