Lezing ‘Culemborgs waterbestuur van A(cquoy) tot Z(oelmond)’
Als in 1327 de graaf van Gelre met de Betuwse dijkbrief zijn bestuurlijke macht laat gelden naar Hollands voorbeeld, is Culemborg één van de bufferstaten tussen deze twee grootmachten. Net als Arkel, Vianen en Buren. Culemborg ligt in het laagste deel van Gelderland, een weidegebied dat met molengangen zelfs Hollands aan deed. Het verklaart waarom het water altijd leidend was. Op de Lek en de Linge, langs de Diefdijk, in waterlinies, in de vaarroute naar Zaltbommel, in natte komgronden en op droge oeverwallen.
Een lappendeken van waterbesturen ontstond: dorpspolders, dijkstoelen, buitenpolders, dijkcolleges. In de vorige eeuw ontstonden polderdistricten, die in 2002 fuseerden tot het huidige Waterschap Rivierenland. Dat is een bijzonder soort overheid: met zorg voor dijken, waterpeil en zuivering. Met nieuwe verantwoordelijkheden voor waterkwaliteit en energietransitie, biodiversiteit en klimaatadaptatie. Met een unieke bestuursvorm, waar het college van dijkgraaf en heemraden sturing aan geeft. De huidige dijkgraaf Tanja Cuppen woont in Culemborg!
In deze lezing schetst Jelmer Krom uit Tiel hoe de rijke geschiedenis een onuitputtelijke bron is van verhalen en van inspiratie. In een tijd dat ‘water en bodem sturend’ worden en klimaatverandering raakt aan de grenzen van het maakbare loont het om te leren van onze voorouders. Krom zet uiteen hoe het waterschap tegenwoordig werkt: van de evacuatie in 1995 tot de doorweekte winter van 2023-2024 en het extreem droge voorjaar van 2025. En wat klimaatverandering kan betekenen voor keuzes door overheden, bedrijven en bewoners.
Krom schetst bovendien hoe erfgoed de afgelopen jaren snel wint aan urgentie binnen het waterschap. Hij werkt mee aan inventarisaties en evenementen, herbestemmingen en toekomstig erfgoedbeleid. Hij neemt graag de gelegenheid te baat om voor het waterschap ook uit uw kennis van watererfgoed te putten.
Jelmer Krom (1975) is senior communicatieadviseur en woordvoerder bij Waterschap Rivierenland. Na een studie journalistiek koos hij voor het communicatie vak en de (historische) uitgeverij. Hij verzorgde verschillende uitgaven met onder meer het Nationaal Archief, Maritiem Museum Rotterdam en verschillende regionale archiefinstellingen. Hij schreef publicaties over erfgoed in de regio en geeft regelmatig lezingen over erfgoed en waterschap. Krom was trekker van het 750-jarig bestaan van waterbestuur in het rivierengebied (2023) en wordt door oud-dijkgraaf en Deltacommissaris Co Verdaas ‘het historisch geweten van het waterschap’ genoemd.
Praktische informatie
Datum: dinsdag 23 september 2025
Plaats: Theater De Fransche School
Zaal open: 19.00 uur
Aanvang lezing: 19.30 uur
Voor het bijwonen van de lezing dient u zich aan te melden via de website van Theater De Fransche School. Dat kunt u hier doen. Als u lid van Voet bent kunt u de actiecode VOET2025 gebruiken voor gratis toegang. Niet leden kunnen vanaf een week voor de lezing boeken en betalen € 5,- entree.
Het kopje koffie of thee voorafgaand aan de lezing wordt u aangeboden door het Genootschap.
In de Fransche School kunt u niet meer met contant geld betalen.