Lezing Bepaald niet altijd en overal een goede, oude tijd
Op dinsdag 24 oktober geeft Jonn van Zuthem een lezing ‘Bepaald niet altijd en overal een goede, oude tijd’
In Gelderland zien we nog altijd de sporen van het rijke verleden terug in imposante kastelen en statige landhuizen. Op verschillende plaatsen kun je tegenwoordig op tal van landgoederen schitterende wandeltochten maken. Je waant je op de lommerrijke lanen dan in een tijd waarin het leven nog kalm en overzichtelijk was. In een weliswaar hiërarchische, maar vooral ook idyllische samenleving. Maar er was in onze provincie wel degelijk ook een andere kant; die van voortdurende armoede en bijkomende sociale ellende.
De negentiende eeuw stond bol van pieken en dalen in de geboorte- en sterftecijfers – met name de zuigelingen- en kindersterfte was vaak schrikbarend hoog – en kende ook nog altijd veel epidemieën en andere vreselijke ziekten. Zo werd in 1849 en in 1866 het westelijk deel van het Gelderse Rivierengebied getroffen door de cholera. En sloeg rond 1870 ook het pokkenvirus er toe. Om nog maar te zwijgen over de gevolgen van (infectie)ziekten als kinkhoest, tuberculose en mazelen.
Rond het midden van de negentiende eeuw – toen Nederlandse vrouwen gemiddeld 40 jaar oud werden en mannen 38 jaar – was Culemborg een van de meest ongezonde Gelderse plaatsen om in te wonen en te werken. Het bovenstaande kaartje uit het Verhaal van Gelderland van 1795 tot 2020 (p. 160) laat zien dat daar in het laatste kwart van de negentiende eeuw nog steeds sprake van was. Hoe donkerder het blauw op het kaartje hoe meer mensen er na hun vijftigste stierven. In Culemborg overleed dus 65-70% van de bewoners voordat ze 50 werden. Elders in de provincie, zoals in het miljonairsdorp Rozendaal, de Achterhoek en het Land van Maas en Waal, leefden de meeste mensen een stuk langer.
Jonn van Zuthem is zelfstandig historicus en heeft de negentiende eeuw in het, vorig najaar gepresenteerde, Verhaal van Gelderland mogen beschrijven. (Verhaal van Gelderland I, II, III en IV | Verhoeven, Gubbels, Melenhorst | 9789024442560 | Boom Geschiedenis). Aan de hand van demografische verhoudingen en verschillen in woon- en werkomstandigheden schetst hij in de lezing op dinsdag 24 oktober het leven in het negentiende-eeuwse Nederland en Gelderland in het algemeen en dat van de stad Culemborg en omgeving in het bijzonder.
Praktische informatie
Datum: dinsdag 24 oktober 2023
Plaats: Theater De Fransche School
Zaal open: 19.00 uur
Aanvang lezing: 19.30 uur
De bijeenkomst is gratis toegankelijk voor iedereen. Aanmelden is niet nodig, maar let op! VOL = VOL.
Het kopje koffie of thee voorafgaand aan de lezing wordt u aangeboden door het Genootschap.
Let op! In Theater De Fransche school kan niet meer met contant geld betaald worden.